Vijf jaar zonnepanelen:
vanaf nu gratis eigen stroom!

Samenvatting

Onze investering in zonnepanelen is nu al een succes! De investering van €8.385 is terugverdiend met €9.129 opbrengst, wat een rendement van 9% oplevert. Ondanks schaduw van bomen wekt ons 12 kWp systeem gemiddeld 8.200 kWh per jaar op. De kostprijs per kWh daalt van €0,27 tot nu toe, naar een verwachte €0,06 over 15 jaren. Zonnepanelen blijven, ook na het einde van de salderingsregeling, een bron van bijna gratis stroom voor onze duurzame toekomst, en onze bijdrage aan energietransitie.

---

Inleiding

Er is inmiddels vijf jaar voorbij van ons tien-jaren plan om onze huishouding grondig te verduurzamen. Een goed moment om een tussenstand op te maken, om te zien wat er al gerealiseerd is, en wat er nog nodig is om het uiteindelijke doel te bereiken. In een serie blogs ga ik diverse onderwerpen uitwerken, als voorbereiding voor een overkoepelend artikel.

In deze blog kijk ik specifiek naar de zonnepanelen, wat ze hebben opgeleverd, in energie en in geld, en hoe dat financieel is uitgepakt.

Aanleiding zonnepanelen

Toen we in 2019 besloten om een elektrische auto te kopen, en om die thuis te gaan opladen, realiseerden we ons dat we veel meer stroom zouden gaan gebruiken. Daarom hebben we in 2020 een eerste investering gedaan in een set zonnepanelen en een omvormer met een vermogen van 4 kW. Nadat we in 2021 ook een warmtepomp lieten plaatsen, deed zich in 2022 de kans voor om de zonnepanelen uit te breiden naar een systeem met 35 panelen die samen goed zijn voor 12 kWp (kilo-watt-piek) en een omvormer van 10 kW.

Opgewekte energie

Ik heb vanaf het begin bijgehouden hoeveel energie de zonnepanelen hebben opgewekt. Deze grafiek toont de opwek per jaar sinds 2020:

• In 2020 was er nog niet zoveel opwek omdat de zonnepanelen pas in juli zijn geplaatst. En het balkje voor 2025 gaat over de eerste 6 maanden, vandaar dat het voorlopig veel lager is dan de jaren ervoor.
• De uitbreiding van 4 kW naar 10 kW is in augustus 2022 geweest, en het is duidelijk te zien dat de opwek dat jaar al toenam en in 2023 en 2024 ten volle tot zijn recht kwam.

In theorie en onder optimale omstandigheden zou een systeem met een 10 kW omvormer op jaarbasis meer kunnen opwekken dan het gemiddelde van 8.200 kWh van ons systeem. Maar omdat wij in een zeer groene omgeving wonen, met rondom ons huis veel bomen en aan de oostkant een bos, is met name in de zomer en herfst de opwek gedurende de ochtend minder dan het maximaal haalbare als er helemaal geen schaduwval zou zijn. Die bomen hebben tegelijkertijd ook heel veel voordelen, vooral de schaduw in de warmste periode van het jaar levert ons heel veel verkoeling op. Bovendien kan de temperatuur vlakbij of onder bomen al snel een graad of 5 lager zijn dan in een volgebouwde omgeving.

Investering zonnepanelen

Alles bij elkaar hebben we bij de eerste plaatsing in 2020 en de uitbreiding in 2022 een bedrag van € 8.385 in onze zonnepanelen geïnvesteerd. De totale kosten waren hoger, maar we konden in beide gevallen de BTW terugvragen. Bovendien was er in 2022 een subsidie vanuit de compensatieregeling voor de aardbevingsschade in Groningen. Ook hebben we de 4 kW omvormer uit 2020 bij de uitbreiding in 2022 goed kunnen verkopen.

Opbrengst zonne-energie in geld

We kunnen de tarieven van onze energieleveranciers in de jaren 2020-2025 vermenigvuldigen met de opgewekte energie. Omdat er in de betreffende periode nog sprake was van een volledige salderingsregeling, is elke opgewekte kWh aan elektriciteit in principe evenveel waard, of we die nu direct zelf verbruiken of invoeden op het net om te salderen.

Al met al is er in de periode juli 2020 tot en met juni 2025 voor € 9.129 aan zonne-energie opgewekt door onze zonnepanelen.

Een kleine complicerende factor is dat we sinds 2025 geconfronteerd worden met de terugleverkosten van de energieleverancier. Omdat daarvoor een staffel wordt gehanteerd die afhankelijk is van de invoeding in een volledig jaar, is de ‘schade’ pas na afloop van het jaar te bepalen. Bovendien is het laatste woord over deze terugleverkosten nog niet gezegd. Ik ben zelf bezig met een onderzoek naar de redelijkheid en rechtmatigheid van de tarieven en staffels die energieleveranciers hanteren, en ik zou me ook kunnen voorstellen dat er na verloop van tijd nog een massaclaim komt als blijkt dat terugleverkosten niet redelijk zijn.

Zonnepanelen terugverdiend

Met een opbrengst aan zonne-energie van € 9.129 tot nu toe, en een totale investering van € 8.385, hebben onze zonnepanelen zichzelf inmiddels terugverdiend. Als we dit zouden uitdrukken in een percentage dan hebben we tot nu toe een rendement van 9% behaald, dat is meer dan spaarrekeningen of de meeste beleggingen. Een paar jaar geleden was het gezegde dat je je spaargeld beter op je dak kon leggen dan op de bank zetten, en dat is in ons geval zeker zo geweest.

Zonnepanelen gaan natuurlijk veel langer mee dan 5 jaar, er zijn gevallen bekend van panelen die er al 30 jaar liggen en die nog steeds werken. De meest kwetsbare component is doorgaans de omvormer, er wordt meestal vanuit gegaan dat die ongeveer 15 jaar meegaan. Maar misschien zijn omvormers uit 2020 of 2022 wel zo robuust dat ze veel langer meegaan. En mocht de omvormer toch defect raken, een nieuwe is tegen die tijd relatief eenvoudig te plaatsen.

In dat perspectief zou gezegd kunnen worden dat alle opwek die sinds het voorjaar van 2025 van ons dak is gekomen een kostprijs van € 0 per kWh heeft. Qua cashflow gingen we op dat moment “door de nul”.

Kostprijs van eigen energie-opwek

Een andere manier om naar deze zaak te kijken is om de investering van € 8.385 te delen door de totale opwek van 30.832 kWh tot nu toe. Volgens die berekening heeft elke opgewekte kWh gemiddeld € 0,27 gekost, goedkoper dan het gemiddelde elektriciteitstarief van het net in de afgelopen jaren.

En die kostprijs per kWh zal in de toekomst elk jaar steeds verder dalen, omdat de investering die al gedaan is gedeeld zal worden door een steeds hogere totale opbrengst. Als we even rekenen met een periode van 15 jaren sinds de uitbreiding in 2022, en de gemiddelde opwekking van 2023 en 2024 van 8.200 kWh per jaar, dan komt er uiteindelijk een gemiddelde kostprijs van € 0,06 per kWh uit.

Einde salderingsregeling en toekomstperspectief

Met het einde van de salderingsregeling per januari 2027 zal er veel gaan veranderen in de energiemarkt in Nederland. Ook de terugleverkosten zorgen voor veel onduidelijkheid. Maar een kostprijs voor zelf opgewekte zonne-energie van € 0,00 per kWh betekent in ons geval dat we nog steeds kunnen genieten van de eigen opwek. Alle zonne-energie die we zelf direct kunnen verbruiken bespaart ons het kopen van energie van het net. En zelfs als we bij invoeden maar een paar cent per kWh ontvangen, is dat nog steeds meer dan onze kostprijs.

De belangrijkste factor om in de gaten te houden is dat er situaties kunnen ontstaan waarbij ofwel de terugleverkosten ofwel negatieve dynamische energietarieven ertoe leiden dat we negatieve opbrengsten zouden hebben van ingevoede stroom. De omvormer is al voorzien van software die automatisch de opwek uitschakelt bij negatieve tarieven, en ook is er een functie die de opwek kan beperken tot precies wat er op dat moment in huis nodig is. Daarmee kunnen we de financiële schade beperken maar vanuit het perspectief van de energietransitie is het natuurlijk een idiote situatie dat wij onze 100% duurzame energie-opwekking zouden knijpen terwijl andere huishoudens op datzelfde moment stroom van het net moeten kopen die voor een significant deel niet duurzaam is. Persoonlijk zou ik nog liever mijn overschot aan duurzame elektriciteit voor niks weggeven aan iemand anders.

Conclusie

De afgelopen vijf jaar tonen overduidelijk het succes van onze zonnepanelen. Met een totale investering van €8.385 en een opbrengst van €9.129 tot nu toe, hebben de panelen zichzelf al terugverdiend, wat tot nu toe een rendement van 9% opleverde. Ondanks schaduwval door bomen genereerde ons 12 kWp systeem gemiddeld 8.200 kWh per jaar. Dit resulteert in een kostprijs van €0,27 per kWh voor de opgewekte energie tot nu toe, dalend naar een verwachte €0,06 per kWh over 15 jaren. Hoewel het einde van de salderingsregeling en terugleverkosten uitdagingen opleveren, blijven onze zonnepanelen een waardevolle bron van nagenoeg gratis stroom, essentieel voor onze verdere verduurzaming, en de energietransitie van onze samenleving.