Terugverdientijd: een veelbesproken, maar niet altijd doorslaggevende factor bij verduurzaming

Terugverdientijd is een term die vaak valt in het debat over verduurzaming. Het is een concept dat mensen intuïtief begrijpen: het is de tijd die nodig is om een investering terug te verdienen door de besparingen die het oplevert. Maar waarom is terugverdientijd zo’n belangrijk onderwerp bij verduurzaming, en niet bij andere grote uitgaven zoals een nieuwe keuken, een droomvakantie of een spetterend trouwfeest?

Terugverdientijd en de psychologie van verduurzaming

Een belangrijke reden is dat verduurzaming vaak wordt gezien als een investering, terwijl een nieuwe keuken of een vakantie meer als een uitgave wordt ervaren. Bij investeringen, zoals het starten van een bedrijf of het kopen van een machine, is de terugverdientijd een cruciale factor. Mensen willen weten wanneer ze hun geld terugzien en winst gaan maken. Bij uitgaven daarentegen, zoals een nieuwe auto of een luxe reis, speelt de terugverdientijd een minder grote rol. Daar gaat het meer om de directe voldoening en het genot dat de aankoop oplevert.

Daarnaast is het zo dat de voordelen van verduurzaming vaak minder tastbaar zijn dan de voordelen van een nieuwe keuken of een vakantie. Een nieuwe keuken levert direct zichtbaar plezier en comfort op. Je kunt er meteen in koken, vrienden uitnodigen en van genieten. De voordelen van verduurzaming, zoals een lagere energierekening of een kleinere CO2-voetafdruk, zijn vaak pas op de lange termijn merkbaar. Dit maakt het voor veel mensen lastiger om de investering te rechtvaardigen.

De verborgen kosten van niets doen

Een ander belangrijk aspect dat vaak over het hoofd wordt gezien, zijn de verborgen kosten van niets doen. Als je niet investeert in verduurzaming, dan ben je de besparingen mis die je had kunnen behalen. Bovendien blijven je energiekosten stijgen, waardoor je op termijn juist duurder uit bent. Deze kosten zijn vaak moeilijk in een simpele terugverdientijd-berekening te vatten, maar ze zijn er wel.

De perceptie van tijd

De perceptie van tijd speelt ook een rol. Mensen vinden een terugverdientijd van 7 tot 10 jaar vaak te lang, terwijl ze zonder nadenken een hypotheek van 30 jaar afsluiten. Dit komt omdat we de toekomst vaak rooskleuriger inzien dan de realiteit. We denken dat we over 10 jaar wel weer een nieuwe auto of keuken kunnen kopen, maar we vergeten dat de energierekening ook blijft doorlopen.

Terugverdientijd als excuus voor uitstel

Terugverdientijd wordt soms ook als excuus gebruikt om verduurzaming uit te stellen. Mensen vinden een lange terugverdientijd een reden om niet nu te verduurzamen, maar te wachten tot de technologie goedkoper of efficiënter wordt. Dit is een riskante strategie, want de energieprijzen stijgen waarschijnlijk sneller dan de kosten van verduurzaming dalen. Bovendien mis je de voordelen die je zou hebben gehad als je wel meteen in actie was gekomen.

De waarde van zekerheid

Een belangrijk aspect dat vaak over het hoofd wordt gezien, is de waarde van zekerheid. Een investering in verduurzaming kan je financiële zekerheid vergroten door je te beschermen tegen stijgende energieprijzen. Dit is een waarde die moeilijk in een simpele terugverdientijd-berekening te vatten is, maar die wel degelijk relevant is.

Emotionele versus rationele beslissingen

Een andere reden waarom mensen anders omgaan met terugverdientijd bij verduurzaming en andere uitgaven, is dat veel uitgaven op emotie worden gebaseerd, terwijl verduurzaming vaak op rationele gronden wordt beoordeeld. We kopen een nieuwe telefoon omdat we de nieuwste features willen hebben, niet omdat we de oude telefoon hebben afgeschreven. We gaan op vakantie omdat we even willen ontspannen en genieten, niet omdat we de kosten per uur hebben berekend (dat laatste kun je sowieso beter niet doen, je zult enorm schrikken).

Terugverdientijd: zinvol of niet?

Terugverdientijd is een nuttig hulpmiddel om de kosten en baten van een investering te vergelijken, maar het is niet altijd de beste manier om de waarde van verduurzaming te beoordelen. Het negeert de structurele kostenbesparing na terugverdienen, houdt geen rekening met comfort- en waardevermeerdering en is gevoelig voor veranderingen in energieprijzen en subsidies.

Toch kan terugverdientijd nog steeds een nuttig hulpmiddel zijn. Het kan helpen om prioriteiten te stellen en om verschillende verduurzamingsopties met elkaar te vergelijken. Maar het is belangrijk om terugverdientijd niet als enige factor te zien bij het nemen van een verduurzamingsbeslissing. Er zijn andere factoren die meewegen, zoals het milieu, comfort en de lange termijn voordelen.

Conclusie

Terugverdientijd is een complex en veelzijdig concept dat niet altijd even makkelijk toe te passen is op verduurzaming. Het is belangrijk om de beperkingen van terugverdientijd te erkennen en om ook andere factoren mee te wegen bij het nemen van een beslissing. Verduurzaming is niet alleen een investering, maar ook een keuze voor een duurzame toekomst.